Antroposofische zorg

De Basisoefeningen als hulp bij veranderingen

Ook zo’n last van het slecht kunnen uitvoeren van je (soms te vaag) gemaakte voornemens? Wil je iets veranderen, dan loop je vaak aan tegen de beperkingen van je ziel, die zich vaak moeilijk tot verandering laat bewegen. Verandering vergt moed, inspanning en het vermogen om een periode van relatieve chaos te verdragen. Fijn dat in de antroposofische meditatietechnieken heel simpele (en moeilijke) oefeningen bestaan om je hierin te ontwikkelen. Deze oefeningen zijn van belang voor een gezonde ontwikkeling van de ziel. Deze 6 oefeningen omvatten de scholing van het denken, het willen, het voelen, de positiviteit en de onbevangenheid, plus een combinatie-oefening.

Rudolf Steiner beschrijft in een van zijn basisboeken hoe in ieder mens vermogens sluimeren om een geestelijke ontwikkelingsweg te gaan. Maar om met een gezonde ziel “op pad” te kunnen gaan, moeten enkele basale ziele-eigenschappen veroverd zijn. Deze zes kleine grote oefeningen kunnen een uitstekende alledaagse ‘ziele-gymnastiek’ vormen, die voor ieder mens – dus niet alleen voor filosofisch ingestelde mensen – een basale ziele-rust kunnen geven. Ze heten Nebenübungen (‘bij-oefeningen’), maar worden in het Nederlands het best vertaald als ‘Basisoefeningen’, gezien de werkelijke invloed die ze op je kunnen hebben. Het zijn verbazend simpele oefeningen om te begrijpen, maar om ze ook werkelijk te doen is een tweede. Het is in ieder geval heel leuk om eens een poosje zo’n oefening te doen; bijvoorbeeld een maand lang, iedere dag. Aan de hand van deze oefeningen doe je zelfkennis, maar ook algemene mensenkennis op, zeker als je het gezamenlijk met enkele andere mensen doet en je ervaringen uitwisselt. Je kunt dan verbaasd staan over hoe weinig we onze ziel eigenlijk echt kunnen sturen en hoe moeizaam sommige oefeningen soms lukken. Deze manier van zelfkennis opdoen kan enorm inspirerend zijn om verder te willen komen – als je de smaak eenmaal te pakken hebt, blijft het je boeien. Waag de sprong in het diepe en probeer achtereenvolgens de denkoefening, de wilsoefening, de gevoelsoefening, de oefening van de positiviteit en die van de onbevangenheid.

De denkoefening

Dit is een klein oefeningetje dat je iedere dag 5 minuten kunt doen. Denk, gedurende die 5 minuten, zo exact mogelijk aan een zo simpel mogelijk voorwerp, zoals een naald, een potlood, een schaar of een doosje. Laat, nu je gedachten hierop richt, je aandacht niet meer afdwalen van het onderwerp, maar zet je gedachten wel in beweging. Het gaat niet alleen om de waarneming van een voorwerp, maar iedere gedachte die gaat over dit voorwerp, is goed. Een paar voorbeelden. Waar komt een potlood vandaan? Hoe werd het gemaakt? Wat kan ik ermee doen? Hoe verhoudt zich een potlood tot andere schrijvende voorwerpen?

Hoe ingewikkelder het voorwerp dat je kiest, des te moeilijker je jezelf aanvankelijk onder controle kunt houden. Begin dus met een ‘eenvoudig’ oefeningetje, dat is al lastig genoeg! Steiner zegt hierover: “Wie het van zichzelf gedaan kan krijgen, dat hij maanden achtereen dagelijks tenminste vijf minuten zijn gedachten buitensluit die niet met het voorwerp verband houden, heeft in deze richting (aankweken van standvastigheid in het denken) veel gedaan.”

De wilsoefening

Deze oefening bestaat eruit dat je dagelijks een afspraak met jezelf maakt om op een bepaald tijdstip van de dag (gedurende bijvoorbeeld een week) iets kleins en volstrekt nutteloos te doen. Bijvoorbeeld: om twee uur draai ik even aan mijn horloge. Of om vier uur krab ik aan mijn oorlelletje. Hoe eenvoudiger hoe beter, want dit is de “wil-ik-het-wel-echt-zelf-test”. Je zult ontdekken dat hiermee het wilsleven versterkt wordt. Allerlei kleine bij-effekten zijn aan deze creatieve oefening te leren voor iemand die goed zichzelf beschouwt. Leerzaam en deugdzaam dus, om deze oefening eens een tijdje te doen.

Lees het volledige artikel op antroposana.nl