Bewerkte tekst van een interview met Marijke de Mare en Thea Giesen , volledige tekst te vinden op https://www.kunstzinnigetherapie.nl/relief

In de kunstzinnige therapie worden veel verhalen verteld. Sprookjes, mythen, sagen, fabels…

Ze spreken allemaal in beelden. En beelden zijn de taal van de ziel, zo zeggen kunstzinnig therapeut/docent Marijke de Mare en orthopedagoog/psycholoog Thea Giesen. Beelden en verhalen liggen hen zeer na aan het hart.

Marjolein Dorresteijn sprak met hen over dit thema.

Verrijkend

Wat is de meerwaarde van het vertellen van verhalen in de kunstzinnige therapie? Een verhaal is voedend voor de ziel. Je wordt er rijker van. Via een beeld kun je iets op een mildere manier zeggen, in plaats van bijvoorbeeld direct over iemands angst of depressie te praten. Het geeft de mogelijkheid om met wat meer afstand te kijken.

Ervaringen verruimen

Een verhaal kan naar iets verwijzen, niet intellectueel maar via de beleving. Via het beeld kan iemand vanuit een ander perspectief naar zijn eigen situatie kijken. Het beeld is dan een krachtbron waar je moed, troost en vertrouwen uit kan putten. Bij kinderen (en ook volwassenen) biedt het beeld mogelijkheden om oude, onopgeloste ervaringen te verwerken, vanuit verbinding met het gevoel.

Ploegen en eggen

Voordat een verhaal zijn werk kan doen moet er eerst een verbinding zijn met de cliënt. Het gaat erom dat iemand zijn hart opent. Dus eerst werk je aan de therapeutische relatie, aan het vertrouwen en het gevoel van veiligheid. Je kunt een prachtig verhaal hebben bedacht, maar als er geen verbinding is komt dat niet aan. Pas als er vertrouwen is kunnen beelden werkzaam worden.

Differentiëren

Wat en hoe je vertelt is afhankelijk van de doelgroep. Bij kinderen en volwassenen met een beperking is het belangrijk de zinnen kort te houden en concrete beelden te gebruiken. Niet iedereen kan meteen lang luisteren. Als verhalen echt van binnenuit gevuld zijn gaat iedereen uiteindelijk mee. Hoe ouder de kinderen, hoe meer je qua vorm kan differentiëren. Zo kun je bij pubers gedichten en songteksten gebruiken. Ook kun je samen thema’s die in het hier en nu spelen met deze inhouden verbinden. Biografieën kunnen pubers, adolescenten en volwassenen inspireren.

Contra-indicaties

Je kan meemaken dat een verhaal blijft hangen in dezelfde ‘groef’. Als er niets verandert in het verhaal kan dat betekenen dat er iets speelt in de omgeving dat het probleem in stand houdt, zoals bij een vechtscheiding of misbruik.

Verbinding

Verhalen in de therapie geven de mogelijkheid om onverwerkte traumatische ervaringen te transformeren. Het is een manier om de eigen gedachten, gevoelens en handelingsimpulsen te herkennen, te ordenen en te begrijpen door zich te identificeren met figuren en gebeurtenissen uit een verhaal. Hierdoor kunnen angst, boosheid en verdriet doorleefd worden. Er ontstaat dan weer ruimte voor herstel en ontwikkeling. De beelden uit een verhaal geven hoop en vertrouwen om vanuit een ander perspectief naar de toekomst te leren kijken. Een verhaal kan voedend zijn om gemiste ervaringen uit de vroege kindertijd te leren kennen, of een gestagneerde ontwikkeling op te heffen.